ابن‌مفلح شمس‌الدین ابوعبدالله محمد بن مفلحشمسالدین ابوعبدالله محمد بن مفلح، سرسلسله و مهم‌ترین شخصیت خاندان اِبْن‌ِ‌مُفْلِح، می‌باشد؛ ابن‌مفلح نام افراد خاندانی از فقیهان حنبلی دمشق که در سده‌های ۸ -۱۱ق/۱۴-۱۷م دارای مقامات علمی و اجتماعی بوده‌اند. از نسبت رامینی و قانونی برای افراد این خاندان چنین برمی‌آید که اصل خاندان به فلسطین باز می‌گردد. ۱ - معرفی اجمالیشمسالدین ابوعبدالله محمد بن مفلح (ح ۷۱۰-۷۶۳ق/ ۱۳۱۰-۱۳۶۲م)، سرسلسله و مهم‌ترین شخصیت این خاندان بود. از زندگی او اطلاع بسیاری نداریم. زرکلی (۷/۱۰۷) از منابع متقدم نقل کرده است که وی در بیت‌المقدس به دنیا آمد و همان‌جا رشد یافت. مشاهیری چون ذهبی و مزّی از مشایخ او بوده‌اند. [۱]
حسینی، محمد، ذیول العبر، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش محمد سعید بسیونی زغلو، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
۲ - فرزندانشمسالدین که نیابت قاضی‌القضاه جمال‌الدین مرداوی را در قضا برعهده داشت با دختر او ازدواج کرد. و از وی صاحب ۷ فرزند شد. در منابع موجود از شمس‌الدین ۵ پسر شناخته شده است. [۶]
ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۷، ص۲۲، قاهره، ۱۳۵۱-۱۳۵۴ق.
[۷]
ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۷، ص۱۰۶، قاهره، ۱۳۵۱-۱۳۵۴ق.
[۸]
ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۷، ص۲۹۲، قاهره، ۱۳۵۱-۱۳۵۴ق.
[۹]
ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۷، ص۳۲۱، قاهره، ۱۳۵۱-۱۳۵۴ق.
۳ - توانایی علمیاو در علوم مختلف دست داشت، اما در فقه تواناتر بود. ۴ - وفاتشمسالدین پس از سال‌ها تألیف و تدریس در مدارس دمشق چون صاحبیه و جوزیه. [۱۳]
نعیمی، عبدالقادر، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۲، ص۸۴ - ۸۵، به کوشش جعفر الحسنی، دمشق، ۱۳۶۷ق/۱۹۴۸م.
سرانجام در دمشق درگذشت. [۱۵]
حسینی، محمد، ذیول العبر، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش محمد سعید بسیونی زغلو، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
و در مقبره ابن‌قدامه در کوه قاسیون به خاک سپرده شد ۵ - آثاروی دارای دو نوع آثار چاپی و خطی می‌باشد. ۵.۱ - آثار چاپی۱. الاداب الشرعیة الکبری، که در ۳ جلد در ۱۳۴۸- ۱۳۴۹ق/۱۹۳۰م در قاهره به چاپ رسیده است. این اثر از آن جهت که قطعاتی از کتاب مفقودِ الفنون ابن‌عقیل را دربردارد، حائز اهمیت است. ۲. الفروع فی الفقه الحنبلی، که یک بار در ۱۳۳۹ق/۱۹۲۱م؛ و بار دیگر به کوشش عبدالستار احمد فراج در ۱۳۸۸ق/۱۹۶۷م در قاهره به چاپ رسیده و یکی از مهم‌ترین منابع فقه حنبلی است. ۵.۲ - آثار خطی۱. اصول الفقه. ۲. رسالة فی العمل بالخطوط، در مورد ثبوت شهادت به خط و نوشته در مذهب حنبلی که نسخه‌ای از آن در ریاض [۱۸]
فهرس مخطوطات جامعة الملک سعود، ریاض، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
و نسخه‌ای در دمشق موجود است.۳. النکت و الفوائد السنیة علی مشکلات المحرّر لمجدالدین ابن تیمیه، که نسخه‌ای از آن در دارالکتب مصر موجود است [۲۱]
بغدادی، اسماعیل، هدیه، ج۲، ص۱۶۲.
۶ - پانویس۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌مفلح»، ج۴، ص۱۷۹۵. |